است کـــه در ساختمان برج بابل از قير استفاده گرديده و کشتي نوح و گهواره موسي نيز به قير اندوده بوده است. بابليها از قير بعنوان مـاده قابل احتراق در چراغها و تهيه ساروج جهت غير قابل نفوذ نمودن سدها و بالاخره جهت استحکام جادهها استفاده ميکردهاند .
مدت زمان مديدي ، مــــورد استعمال نفت فقط براي مصارف خانگي و يا به عنوان چــربکنندهها بود، اما از آغاز قرن شانزدهم ميلادي روز به روز موارد استعمال آن رو به افزايش نهاد تا اينکه در ســـال 1854 دو نفر داروساز وجود يک فراکسيون سبک قابل اشتعال را درروغن زميني تشخيص دادند وهمچنين به کمک تقطير،مواد ديگري بدست آوردند که براي ايجاد روشنايي بکار ميرفت. بر اساس اين کار آزمايشگاهي بود که بعدا دستگاههاي عظيم تصفيه نفت طرحريزي و مورد بهره برداري قرار گرفت. صنعت نفت در آتازوني در سال 1859 شروع شد.
نفت خام :
به نفتي که از چاه بيرون کشيده ميشود، نفت خام ميگويند. نفت خام را تصفيه ميکنند، يعني هيدروکربنهاي گوناگوني را که نفت خام از آنها تشکيل شده است از يکديگر جدا ميکنند که به اين کار پالايش نفــت ميگويند و در پالايشگاهها اين کار انجام ميشود. نفت منبع انرژي و سرچشمه مواد اوليه بسياري ازترکيبات شيميايي است.نفت ازعوامل اصلي اقتصادي مدرن بشمار ميرود. در صنايع جديد از ثروت بيکران و تغيير و تبديل مواد خام اوليه آن بياندازه استفاده ميشود.
تشکيل نفت خام :
نحوه پيدايش نفــت دقيقا تشخيص داده نشده و در اين مــورد فـرضيات گوناگوني پيشنهاد شده است.بــرخي از اين تئوريها، مربوط به مواد معدني و بعضي ديگر مربوط به ترکيبات آلي ميباشد.
تشکيل نفت از مواد معدني :
اساس اين فرضيه بر اين است که کربورهاي فلزي تشکيل شده در اعماق زمين در اثرتماس با آبهايي که درزمين نفوذ مينمايد، ابتدا ايجاد هيدروکربورهاي استيلني با رشته زنجير کــوتاه ميکند. سپس هيدروکربورهاي حاصل در اثر تـــراکم و پليمريزه شدن ايجاد ترکيبات پيچيده و کمپلکس را مي نمايد که اغلب آنها اشباع شده است.
تشکيل نفت از مواد آلي :
درهر سال حدود5.110تن مواد آلي دراقيانوسهاي جهان توليد ميشوند که اکثريت آنها در داخل رسوبات دريايي مدفون ميشوند. مواد حاصل از فرسايش سنگها در خشکي به داخل اقيانوسها حمـل ميشوند و در مناطق ساحلي خصوصا در دلتاهاي رودخانهاي بيشتر ازساير جاها رسوب ميکنند.همچنين مقدارمشابهي از مواد گياهي حاصل ازخشکي نيز در داخل اقيانوسها انباشته ميشوند.
بر اساس اين فرضيه تشکيل نفت را در اثر تجزيه بدن حيــوانات در مجـــاورت آب و دور از هـوا ميدانند. زيرا در اين شرايط ، قسمت اعظم مواد ازته و گوگردي تخريب و مواد چرب باقيمانده در اثــر آب ، هيدروليز ميگردد. اسيدهاي چرب حاصله ، تحت اثر فشار و درجه حرارت با از دست دادن عوامل اسيدي توليد هيدروکربورهائي با يک اتم کربن کمتر مينمايد.
Engler" از تقطير حيوانات دريائي توانسته است مـواد نفتي را تهيه نمايد و با توجه به خاصيت "چرخش نوري"( فعاليت نوري ميزان توانايي يک ماده در چرخش نور قطبيده مسطح ميباشد که جهت چــرخش و ميزان آن در تجزيههاي کمي و کيفي و تعيين ساختمان شيميايي مواد مفيد است.)مواد نفتي که علت آن وجود گلسترين است (ماده اي که در بدن حيوانات وجود دارد) اين فرضيه بيان و مورد تاييد شده است. در صورتي که فــرضيه هاي ديگر که مبتني بــر اساس مواد معدني در تشکيل نفت ميباشد، هيچگونه توضيح و دليل قانع کننده اي در مورد اين ويژگي نميتواند بيان نمايد مانند تشکيل متان به صورت معدني که در فضا و در چندين سياره ديگر يافت ميشود استثنايي در اين مورد است. معمولا متان معدني نميتواند تشکيل ذخـاير عمده گازي را بدهد.
همچنين نفت ميتواند از تجـزيه گياهان توليد گردد. در اين حالت ، خاصيت چرخش نور را به علت وجود ترکيب مشابه گلسترين يعني پلي استرولها ميدانند."مرازک Mrazec" ، ميکروبها را در اين تغيير و تبديل مــوثر ميداند. تئوري تشکیل نفت بر مبنای مواد آلی ، فعلا بیشتر مورد قبول میباشد و اختلاف قابل ملاحظهای را که بین منابع نفتی مشاهده میگردد،بعلت شرایط و عوامل مختلف تشیکل منابع نفتی میدانند.
مواد سازنده نفت خام :
مواد سازنده نفت از نظر نوع هیدروکربور و همچنین از نظر نوع ترکیبات هترواتم دار بستگی به محل وشرایط تشکیل آن دارد. بنابراین مقدار درصد مواد سازنده نفت خام در یک منبع نسبت به منبع دیگر تغییر میکند. بطور کلی مواد سازنده نفت شامل: هیدروکربورها- ترکیبات اکسیژنه - سولفوره - ازته و مواد معدنی میباشد..
واسطه های تشکیل نفت
اسیدهومیک C2OHOO6
آب رودخانه حاوی مواد غذایی معدنی وهمچنین شامل مقدارقابل ملاحضهای مواد آلی می باشند که از این مواد مخصوصا اسید هومیک ومواد مشابهی که در اثرتجزیه مواد گیاهی حاصل میشوند میتوان نام برد. اسیدهومیک به صورت ضعیف در آب حل میشود و نقش قابل ملاحظهای را در بوجود آوردن منابع هیدروکربنی عهدهدار است
نیتروژن و فسفر که کمبود این مواد در دریا باعث مرگ تعداد بسیاری زیادی از جانداران میشود ،جلبکهای پلانکتونیک (پلانکتونی)وزئوپلانکتونها(که موادآلی غنی ازلیپید رامیسازند)،نیز نقش قابل ملاحظهای را دربوجود آوردن منابع هیدروکربنی عهدهدار هستند
مکان های تشکیل نفت
آب و تشکیل نفت
در نواحی قطبی خصوصا در جاهای سرد، آبهای با دانسیته زیاد به اعماق فرو رفته و به سمت عرضهای جغرافیایی پایین جاری میشوند. در نواحی با بادهای خشکی غالب،به عنوان مثال درکرانههای غربی قارهها چاههای آرتزین قوی وجود دارند که حاوی آب غنی از مواد مغذی به مانند اعماق اقیانوسها هستند که این امر تهیه مواد اساسی خصوصا تولید مواد اولیه آلی بادرصد بالا و به دنبال آن تشکیل نفت را موجب میشوند. بهترین مثال در این مورد ساحل غربی آمریکای جنوبی میباشد.
دلتاها و تشکیل نفت
در مردابهای ساحلی خصوصا دلتاها ، تولیدات زیاد مواد آلــی سبب رویش و شکل گرفتن گیاهان و درختان میشود که در بقایای این گیاهان بزرگ امکان دارد تورب تشکیل شده و با قرار گرفتن درعمق بیشتر و دگرگون شدن به لیگنیت و زغالهای بیتومینوز تبدیل گردد که چنین ته نشستهایی یک منبع ذخیره نفت و گاز نیز میباشند.
(s1169)
نظرات شما عزیزان:
برچسبها: